Cebuano 2 Laws

"LET THERE BE LIGHT" Ministries

home | Cebuano Tracts

DUHA KA KASUGOAN?

“...adunay usa lamang ka Dios, ang Amahan, nga ginikanan sa tanang mga butang...” 1 Corinto 8:6.

Ang Dios maoy tinubdan sa pagkaanaa sa tanang mga binuhat. Siya nga nagbuhat ug nagakupot sa tanang mga butang sa pagkatinuod adunay katungod sa paggahum ug pagmando sa tanang mga butang. Tungod niini nga katarungan si gihulagway sa Kasulatan ingon nga bugtong Magbabalaod, nga arang makaluwas ug makalaglag (tan-awa ang Santiago 4:12). Tungod kay ang pagkaanaa gikan man sa pagkapuanguron sa Magbubuhat, nan ang tanang binuhat nga may salabutan adunay kapangakohan ngadto sa Iyang panggobyerno nga matarung. Sa tanang binuhat sa Dios sa kalibutan, ang tawo lamang ang adunay kaarangan sa pagtoon sa kalainan sa matarung ug dautan. Busa kita gibutang ilalum sa Kasugoan sa pamatasan o moral nga Kasugoan.

Tungod kay ang atong pagka-anaa gikan man sa Persona nga adunay walay kinutubang pagkaputli, kita kanhi walay sala, putli, ug matarung. Sa sinugdanan, kita mga matinumanon nga alagad sa Dios -- ang atong bugtong Taglalang ug matarung nga Magmamando. Niadtong panahona wala sa Dios gipadayag ang Iyang kaugalingon ingon nga Manluluwas ug Manunubos; tungod kay wala man nato gikinahanglan kanhi ang kapasayloan sa sala.

Tungod kay utang man nato sa Dios ang tanan, kita, sa atong tagsatagsa ka kaugalingon, ilalum sa labing halangdon nga katungdanan sa paghigugma Kaniya labaw sa tanan sa tibuok nga kasingkasing. Apan adunay usay ikaduha ug sama kamahinungdanon nga katungdanan. Ang tanang ubang mga katawohan managsamang umalambit niini nga katungdanan ingon nga mga binuhat sa Dios, busa sila usab adunay sama nga mga katungod ingon sa atong nabatonan. Busa angay natong higugmaon ang atong mga silingan sama sa atong kaugalingon. Kining duha ka halangdong mga lagda maoy kalangkuban sa tibuok moral nga Kasugoan.

Sa pagtuman sa una niining duha ka mga lagda, ang katawohan dili makabaton ug laing mga dios sa atubangan sa Ginoo; ni makabuhat kita o makasimba sa mga larawan; ni makalitok kita sa ngalan sa Dios sa dili matinahuron nga paagi; ni pakyason nato ang pagbalaan ang adlaw igpapahulay sa Dios nga gipasahi sukad pa sa panahon sa paglalang ingon nga handumanan sa adlaw diin ang Magbubuhat mipahulay.

Sama usab katataw ang atong katungdanan ngadto sa atong isigkatawo. Dinhi niini nahisakop ang atong obligasyon ngadto sa atong mga ginikanan ug ang mabinantayong pagtagad sa kinabuhi, kaputli, kabtangan, dungog, ug kaayohan sa ubang mga tawo.

Ang moral nga Kasugoan, nga nabahin sa duha ug gipadayag ug gipahayag sa napulo ka sugo o mga latid, walay kabalhinan sa iyang hiyas sukad pa sa panahon sa pagmugna niini sa halangdon nga Magbabalaod. Ang iyang pagkaanaa nagadagayday gikan sa malungtaron nga relasyon sa katawohan ngadto sa Dios ug ngadto sa iyang isigkatawo. Kini nga Kasugoan maoy dakong sumbanan sa Dios sa katarung, ug human sa atong pagpili sa pagsupil batok sa Dios kini nahimong dakong batakan diin mapakita ang kadautan sa sala (tan-awa ang Roma 7:7).

Mao kana ang gigkanan ug hiyas sa mga lagda sa moral nga Kasugoan. Ang katarungan nga ang Dios mismo sa Iyang kaugalingon ang nagmantala niini, sa wala pa Niya gikapahisulat ang bisan unsa nga bahin sa Biblia, sarang nga nagapamatuod sa bili nga Iyang gihatag niini. Sa kinaiya mismo niini nga kasugoan, makita nga kini nagabarog sa samang gidugayon sa mga prinsipyo sa moralidad o pamatasan; sa pagkatinuod, kini mao mismo ang mga prinsipyo sa moralidad o pamatasan nga gikahisulat lamang.

Apan adunay sistema sa laing kasugoan nga gimugna tungod sa sala, usa ka sistema nga wala unta kinahanglana kon wala pa unta ang tawo nagpakasala. Ang paglapas sa mora nga Kasugoan maoy hinungdan sa pagmugna sa kasugoan sa mga tulumanon ug seremonyas, nga landong sa mga maayong butang nga umalabut. Wala kinahanglana ang halad o sakripisyo alang sa sala hangtud nga ang tawo nahimong makasasala. Sa Eden, walay mga simbolo o mga landong nga nagatudlo sa umalabot nga kagawasan gikan sa sala pinaagi sa kamatayon ni Cristo, tungod kay ang tawo matarung ug wala nagkinahanglan niana nga pagtubos. Ni gihatag sa Dios sa tawo ang katungdanan sa yutan-on nga mga tulumanon, nga nagtudlo sa unahan ngadto sa panahon sa pagpakatarung; tungod kay ang tawo walay sala ug walay limbong. Nan ang paglapas sa moral nga Kasugoan o Napulo ka Sugo maoy hinungdan sa pagkahulog sa tawo!

Ang katuyoan nga gitanyag ni Satanas sa atubangan ni Eva mao nga siya ug ang iyang bana mamahimong mga dios kon mokaon sila sa bunga niadto nga kahoy (tan-awa ang Genesis 3); ug ingon nga si Adan wala gilimbongan (tan-awa ang Timoteo 2:14), tin-aw kaayo nga iyang gipili ang pag-sunod sa iyang asawa inay nga tumanon niya ang Dios. Sa ingon gilapas nila ang unang sugo sa halangdon nga balaod sa Dios.

Sa dihang ang tawo nahimong makasasala ug gisaaran sa Dios sa paagi sa pagtubos, namugna ang ikaduhang relasyon ngadto sa Dios. Ang tawo makasasala nga nagakinahanglan og kapasayloan; ug ang Dios mao ang manluluwas nga nagatanyag og kapasayloan. Tataw kaayo nga ang balaod sa mga panig-ingnan ug mga tulumanon, nga nagatudlo ngadto sa pagtubos pinaagi kang Cristo, gimugna tungod sa pagsupil sa tawo ug tungod sa walay kinutubang pagkamapuanguron sa Dios. Kon ang tawo wala nagpakasala, wala unta niya kinahanglana ang mga panig-ingnan alang sa umalabut nga pagtubos; ug kon wala pa gibuot sa Dios ang paghalad sa Iyang Anak sa pagpakamatay, wala unta Niya gimugna ang sistema sa paghalad nga nagatudlo ngadto sa dakong hitabo sa paghalad sa kinabuhi ni Cristo. Busa kini nga kasugoan sa mga sistema sa paghalad ug mga seremonyas gimugna tungod sa sala; ang mga lagda niini mao ang mga matang sa seremonyas o tulumanon, ug kini milungtad hangtud lamang sa panahon sa dakong halad nga maoy makakuha sa sala -- ang kamatayon ni Cristo. Gikan sa pagkahulog ni Adan ngadto sa panahon ni Moises -- diin kini nga sistema gikasulat -- hangtud sa kamatayon sa atong Ginoo, kining makahuloganon nga sistema sa mga panig-ingnan ug mga seremonyas mibarog ingon nga landong sa mga maayong butang nga umalabut.

Sa bag-ong tugon, atong makita nga ang kamatayon sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ingon nga dakong sakripisyo ang sa sala, mao ang gisimbolohan, o ang tumong, nga diin nagatudlo ang tanang Leviticanhong paghalad. Ang pagkasacerdote sa atong Ginoong Jesu-Cristo sa langitnong santuwaryo usa ka dakong hularan sa Leviticanhong pagkasacerdote (tan-awa ang Hebrohanon 8). Ang langitnong santuwaryo sa iyang kaugalingon mao ang dakong sumbanan diin gihulad ang kalibutanong santuwaryo (tan-awa ang Hebrohanon 9:23; Exodo 25:1-9). Ug didto sa arka sa Iyang pakigsaad sa templo sa langit (tan-awa ang Pinadayag 11:19) makita ang dakong moral nga Kasugoan. Busa sa bag-ong kapaigoan atong makita matuod nga Halad puli sa kanhing malandongon nga halad, usa ka Labaw nga Sacerdote nga nagaalagad ug nagahimog pagpasig-uli (kapasayloan ug pag-papas sa sala) alang kanimo ug kanako ug Siya nga nagapatalinghug sa atong mga pag-ampo nga wala na kinahanglana ang pagdu-aw sa usa ka santuwaryo o sacerdote dinhi sa yuta, ug nga ang Kasugoan, nga gilapas sa tawo, gipadako ug gipasidunggan sa samang higayon nga ang Dios nagapasaylo sa makasasala nga mahinulsulon.

Makita usab nato ang Bag-ong Tugon tugub sa mga paghisgot sa mahinungdanong kalainan taliwala niining duha ka kasugoan -- ang moral nga Kasugoan ug ang kasugoan sa mga seremonyas -- ug ang kalainan niini gipatin-aw.

DILI ANGAY KALIBGAN

Ang kasugoan sa seremonyas gitawag nga “kasugoan mahitungod sa lawasnon nga kagikanan” (Hebrohanon 7:16); ug ang moral nga Kasugoan, gipanghimatud-an, “Nahibalo kita nga espirituhanon ang Kasugoan” Roma 7:14. Ang usa mao ang kasugoan nga gipapas ni Cristo sa Iyang kamatayon (tan-awa ang Colosas 2:14); ug ang usa mao ang harianon nga “Kasugoan nga gipanghimatud-an” ni Santiago nga sala ang paglapas niini (tan-awa ang Santiago 2:8-12).

Ang kasugoan sa seremonyas usa ka kasugoan nga “kinahanglan usab adunay pag-ilis” Hebrohanon 7:12. Ang moral nga Kasugoan mao ang Kasugoan nga gihisgutan ni Cristo sa Iyang pag-ingon nga, “kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga samtang magalungtad pa ang langit ug ang yuta, walay pagasayloan sa kasugoan bisan usa na lang ka kudlit o usa ka tulpok niini hangtud ang tanan matuman.” Mateo 5:18. ang usa ka kasugoan “landong sa mga maayong butang nga umalabut” (Hebrohanon 10:1), ug “gipahamtang aron pagatumanon hangtud sa panahon sa pagpatarung sa mga butang” Hebrohanon 9:10. Samtang ang usa, usa ka moral nga kalagdaan, nga sumala sa gisulti ni apostol Juan, “Ang tanan nga nagahimog pagpakasala nagahimog paglapas sa sugo; kay ang pagpakasala mao may paglapas sa sugo.” 1 Juan 3:4. Ang usa, usa ka yugo nga dili sarang mapas-an (tan-awa ang Buhat 15:10); samtang ang usa mao ang “kasugoan sa kagawasan” diin kita pagahukman (tan-awa ang Santiago 2:8-12). Ang kasugoan sa seremoyas mao ang balaod nga gibungkag ni Cristo “pinaagi sa Iyang pagkahimong tawo” (Efeso 2:15); ang moral nga kasugoan mao ang balaod nga Iyang giingon nga Siya “mianhi dili sa pagbungkag kondili sa pagtuman niini.” Mateo 5:17. Ang usa gitawag nga “sulat nga nagbabag batok kanato,” nga gilansang sa krus ug gikuha sa atong agianan (tan-awa ang Colosas 2:14). Ang usa mao ang kasugoan nga Iyang gipadaku gihimo nga dungganan sa Iyang pag-anhi (tan-awa ang Isaias 42:21). Ang usa panamtang lamang nga kasugoan nga “gihiklin tungod sa kahuyang ug kawalay kapuslanan niini” (tan-awa ang Hebrohanon 7:18); samtang ang usa, usa ka walay katapusan ug walay pagkabalhin nga Kasugoan nga dili mabungkag: “Gibungkag ba nato ang kasugoan tungod sa maong pagtoo? Wala gayud! Hinonoa gipabarug nato ang kasugoan.” Roma 3:31. Ang usa mao ang kasugoan nga nahimong paril sa pagbahin taliwala sa Judio ug Hentil (tan-awa ang Epeso 2:14); samtang ang usa mao ang kasugoan diin ang gimbut-an niini nahisulat sa kasingkasing bisan pa sa mga Hentil (tan-awa ang Roma 2:14-15). Ang kasugoan sa seremonyas mao ang kalagdaan sa mga tulumanon ilalum sa mga ordinansa (tan-awa ang Epeso 2:15); ang moral nga Kasugoan mao ang mga sugo sa Dios, nga maoy katungdanan sa tanan katawohan ang pagbantay niini (tan-awa ang Ecclesiastes 12:13).

Kining dakung moral nga balaod sa 10 ka sugo gipadayag sa mensahe sa ikatulo nga manolunda (tan-awa Pinadayag 14:9-12). Kini mao ang Kasugoan nga gibantayan sa salin sa kaliwat sa babaye sa dihang ang dragon nakiggubat kanila (tan-awa ang Pinadayag 12:17). Kining moral nga Kasugoan nagahatag og kasigurohan, sa tanan nga managbantay niini, sa katungud sa pagsulod sa langit ug sa pagkaon sa bunga sa kahoy sa kinabuhi (tan-awa ang Pinadayag 22:14).

Busa dili gayud angay kalibgan kining duha ka kasugoan. Ang moral nga Kasugoan gipadaku, gihimong dungganan, gipalig-on, ug kini balaan, matarung, espirituhanon, maayo, ug harianon; samtang ang kasugoan sa mga seremonyas lawasnon, malandongon, mabug-at, ug gipapas, gibungkag, gikuha gikan sa atong agianan, gilansang sa krus, giilisan, ug gihiklin tungod sa kahuyang ug kawalay kapuslanan niini.

Tinuod nga ang mga kalagdaan sa moral nga Kasugoan makita sa nagkalainlaing bahin sa mga sinulat ni Moises ug nasagol sa mga kalagdaan sa kasugoan sa mga seremonyas; apan kini wala nagpasabut nga ang moral nga Kasugoan bahin sa kasugoan sa mga seremonyas ug nalakip pagpakapapas niini. Ang moral nga Kasugoan walay katapusan sama sa Dios, samtang ang ksugoan sa mga seremonyas gipatuman taman kutub lamang sa panahon sa pagkamatay ni Cristo sa krus. Sila nga nanagpanudlo sa pulong sa Dios sa hustong paagi dili magahatag og kalibog bahin niining duha ka kasugoan nga sahi sa usag-usa, ni magapahimtang sa mga pulong nga gisulat bahin sa kasugoan sa mga seremonyas ngadto sa harianong Kasugoan sa Dios.

Makita sa daghan mga pamatuod nga ang Napulo ka Sugo usa ka hingpit nga Kasugoan sa ilang kaugalingon: gipahayag kini sa Dios sa Iyang kaugalingong tingog; ug gikaingon nga “wala na Niya pagpun-i” (tan-awa ang Deuteronomio 5:22), sa ingon niana gipakita nga Siya naghatag og usa ka hingpit nga Kasugoan. Gisulat Niya kini sa Iyang kaugalingong tudlo sa duha ka mga papan nga bato, lain pang pamatuod nga kini usa ka hingpit nga moral nga Kasugoan (tan-awa ang Deuteronomio 9:9-11). Iya kining gipabutang ilalum sa halaran-sa-pagpasig-uli didto sa ikaduhang lawak sa santuwaryo (tan-awa ang Exodo 30:6; Hebrohanon 9:4-5), usa ka pagpamatuod nga kini mao ang Kasugoan nga nagapahimo sa pagpasig-uli nga kinahanglanon tungod kay kini gilapas. Ug ang Dios sa pagkatin-aw nagatawag niini nga Iyang gisulat sa mga papan nga bato nga Kasugoan (tan-awa ang Exodo 24:12).

Ang kining duha ka kasugoan adunay mga adlawng igpapahulay, apan adunay matin-aw nga kalainan taliwala kanila. Ang ikapito ka adlaw nga igpapahulay gimugna didto sa Eden, sa wala pa miabut ang sala, ingon nga bahin sa walay pagkabalhin nga Kasugoan sa Dios, ug kanunay gibantayan sa matag ikapito ka adlaw sa semana nga karon atong gitawag nga Sabado. Samtang ang uban nga mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gimugna human nga miabut ang sala, ingon nga bahin sa kasugoan sa mga seremonyas o tulomanon, ug kini nahitabo sa bisan unsa nga adlaw sa semana. Ang Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw sa semana gisulat sa Dios sa Iyang kaugalingong tudlo sa papan nga bato. Samtang ang ang mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gisulat sa panapton, o papel, o panit sa mananap, pinaagi sa kamot ni Moises. Ang Adlawng Igpapahulay nga sa ikapito ka adlaw, ug ang ubang 9 ka mga sugo, gibutang sa sulod sa arca sa tugon ilalum sa halaran-sa-pasig-uli nga sa ibabaw niini makita ang himaya sa presensya sa Dios (tan-awa ang Exodo 30:6, 40:20, 34), kini nagapaila nga kini nga Kasugoan ipatuman hangtud sa kahangturan ug nga kini walay pagkabalhin. Samtang ang mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gibutang sa kiliran sa arca sa tugon (tan-awa ang Deuteronomio 31:26), kini nagapaila nga ang pagpatuman niini panamtang lamang hangtud sa panahon nga ang katuyoan niini makab-ot. Sa Adlawng Igpapahulay walay bisan unsang pagluto ang pagahimoon, ang tanang pagkaon pagaandamon ug pagalutoon sa ika-umon ka adlaw o adlaw sa pagpangandam (tan-awa ang Exodo 16:23). Samtang sa mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gitugot ang pagluto (Exodo 12:14-16). Samtang sa Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw wala gitugot ang pagtrabahon -- bisan ang pagpamunit ug igsusugnod alang sa pagluto (Numeros 15:32-36). Samtang sa adlawng igpapahulay sa mga fiesta gitugot ang buhat sa pagtigum ug mga sanga sa kahoy (sa panahon sa fiesta sa mga tabernaculo) aron sa pagtukod ug mga balongbalong nga kasilongan (tan-awa ang Levitico 23:34-40).

Busa adunay daku kaayong kalainan taliwala sa ika-upat nga sugo sa Dios sa moral nga balaod sa pagbantay sa Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw aron sa pagbalaan niini, ug sa panamtang nga mga panig-ingnan ug malandongon nga adlawng igpapahulay sa mga fiesta sa kasugoan sa mga seremonyas o tulumanon. Ang Adlawng Igpapahulay nga sa ikapito ka adlaw gihimo “alang sa tawo” bisan sa wala pa siya nahulog sa pagpakasala; busa kini dili matawag nga panig-ingnan o landong nga nagatudlo sa ngadto sa unahan sa kamatayon ni Cristo, busa wala kini malansang didto sa krus, apan kini nagapadayon sa pagtudlo balik ngadto sa sinugdanan sa kasaysayan sa kalibutan ug sa atong Magbubuhat. Apan ang tanang mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta, ug ang ubang mga panig-ingnan sa ekonomiya sa mga Judio, mitungha lamang human nga ang tawo nahulog sa pagpakasala ug nagkinahanglan ug usa ka Manluluwas; busa kini sila mga landong nga nagatudlo ngadto sa unahan -- sa pagtubos ug sa pagkatinuod gilansang sa krus (tan-awa ang Colosas 2:14).

PAGABANTAY GIHAPON KARON ANG ADLAWNG IGPAPAHULAY SA BIBLIA

Bisan si Pablo nagaingon nga ang katawohan sa Dios magapadayaon sa pagbantay sa Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw nga anaa sa moral nga Kasugoan bisan pa human sa kamatayon ni Cristo, apan wala nahisulat sa bisan asa nga bahin sa Biblia nga kinahanglan balaanon ang mga adlawng igpapahulay nga sa mga seremonyas o bisan unsa nga laing adlaw sa semana!

“Kay sa usa ka dapit siya (Dios) nagsulti mahitungod sa ikapito ka adlaw sa ingon niini nga paagi, ‘Ug sa ikapito ka adlaw ang Dios mipahulay gikan sa iyang tanang mga buhat.’....Busa nagapabilin pa diay ang usa ka kapahulayan nga gitagana alang sa mga tawo sa Dios; kay ang mahisulod ngadto sa kapahulayan sa Dios, mounding man usab sa iyang pagpamuhat maingon sa pag-undang sa Dios sa iyang mga pagpamuhat. Busa kinahanglan panlimbasugan ta ang pagsulod sa maong kapahulayan, aron walay usa kanato nga mamatay tungod sa samang pagkamasupilon.” Hebrohanon 4:4, 9-11.

Tataw kaayo alang sa tanan nga buot makasabut nga ang mga sinulat nga kalagdaan sa kasugoan sa mga seremonyas o tulumanon nagapahugot sa pagpatuman sa matag lagda sa harianong Kasugoan, ug nga ang kasugoan sa mga landong nga nagatudlo ngadto sa kamatayon ni Cristo natapos sa dihang natuman kini nga panghitabo. Ang paglapas sa moral nga Kasugoan nga maoy hinungdan sa paghalad sa Maluluwas sa Iyang kaugalingong kinabuhi aron sa pagluwas kanimo ug kanako gikan sa sala. Busa ang mapadayonon ug walay kabalhinan nga pagkabalaan sa 10 ka sugo makita pinaagi sa kamatuoran nga gihatag sa Dios ang Iyang bugtong Anak aron sa pagpas-an sa tunglo sa sala sa Iyang kaugalingon ug sa pagpakamatay tungod sa atong paglapas niini.

Hinaot unta nga kita mahigmata sa atong katungdanan sa paghinumdum sa pagbantay sa tanang 10 ka sugo sa moral nga Balaod sa Dios uban sa pagkamainantuson ug pagkamatinumanon pinaagi sa pagtoo diha sa pagkamatarung ug kusog ni Cristo, aron kita makabaton sa kinabuhing dayon ug makig-uban sa atong Ginoo hangtud sa kahangturan!

“Ania niini ang agda alang sa pagkamainantuson sa mga balaan, sa mga nanagbantay sa mga sugo sa Dios ug sa tinoohan (pagtoo) ni Jesus....

“Bulahan sila nga nanaglaba sa ilang mga bisti (nanagbantay sa Iyang mga sugo) aron makabaton sila sa katungod sa pagpahimulos sa kahoy nga naghatag sa kinabuhi, ug sa pagsulod siyudad agi sa pultahan. Sa gawas anaa ang mga iro, ug ang mga lumayan, ug ang mga makihilawason, ug ang mga mamumuno, ug ang mga magsisimbag mga diosdios, ug ang tanang nagahigugma ug nagabatasan sa pagpamakak.” Pinadayag 14:12, 22:14-15.


	"LET THERE BE LIGHT" Ministries home \| Cebuano Tracts DUHA KA KASUGOAN? “...adunay usa lamang ka Dios, ang Amahan, nga ginikanan sa tanang mga butang...” 1 Corinto 8:6. Ang Dios maoy tinubdan sa pagkaanaa sa tanang mga binuhat. Siya nga nagbuhat ug nagakupot sa tanang mga butang sa pagkatinuod adunay katungod sa paggahum ug pagmando sa tanang mga butang. Tungod niini nga katarungan si gihulagway sa Kasulatan ingon nga bugtong Magbabalaod, nga arang makaluwas ug makalaglag (tan-awa ang Santiago 4:12). Tungod kay ang pagkaanaa gikan man sa pagkapuanguron sa Magbubuhat, nan ang tanang binuhat nga may salabutan adunay kapangakohan ngadto sa Iyang panggobyerno nga matarung. Sa tanang binuhat sa Dios sa kalibutan, ang tawo lamang ang adunay kaarangan sa pagtoon sa kalainan sa matarung ug dautan. Busa kita gibutang ilalum sa Kasugoan sa pamatasan o moral nga Kasugoan. Tungod kay ang atong pagka-anaa gikan man sa Persona nga adunay walay kinutubang pagkaputli, kita kanhi walay sala, putli, ug matarung. Sa sinugdanan, kita mga matinumanon nga alagad sa Dios -- ang atong bugtong Taglalang ug matarung nga Magmamando. Niadtong panahona wala sa Dios gipadayag ang Iyang kaugalingon ingon nga Manluluwas ug Manunubos; tungod kay wala man nato gikinahanglan kanhi ang kapasayloan sa sala. Tungod kay utang man nato sa Dios ang tanan, kita, sa atong tagsatagsa ka kaugalingon, ilalum sa labing halangdon nga katungdanan sa paghigugma Kaniya labaw sa tanan sa tibuok nga kasingkasing. Apan adunay usay ikaduha ug sama kamahinungdanon nga katungdanan. Ang tanang ubang mga katawohan managsamang umalambit niini nga katungdanan ingon nga mga binuhat sa Dios, busa sila usab adunay sama nga mga katungod ingon sa atong nabatonan. Busa angay natong higugmaon ang atong mga silingan sama sa atong kaugalingon. Kining duha ka halangdong mga lagda maoy kalangkuban sa tibuok moral nga Kasugoan. Sa pagtuman sa una niining duha ka mga lagda, ang katawohan dili makabaton ug laing mga dios sa atubangan sa Ginoo; ni makabuhat kita o makasimba sa mga larawan; ni makalitok kita sa ngalan sa Dios sa dili matinahuron nga paagi; ni pakyason nato ang pagbalaan ang adlaw igpapahulay sa Dios nga gipasahi sukad pa sa panahon sa paglalang ingon nga handumanan sa adlaw diin ang Magbubuhat mipahulay. Sama usab katataw ang atong katungdanan ngadto sa atong isigkatawo. Dinhi niini nahisakop ang atong obligasyon ngadto sa atong mga ginikanan ug ang mabinantayong pagtagad sa kinabuhi, kaputli, kabtangan, dungog, ug kaayohan sa ubang mga tawo. Ang moral nga Kasugoan, nga nabahin sa duha ug gipadayag ug gipahayag sa napulo ka sugo o mga latid, walay kabalhinan sa iyang hiyas sukad pa sa panahon sa pagmugna niini sa halangdon nga Magbabalaod. Ang iyang pagkaanaa nagadagayday gikan sa malungtaron nga relasyon sa katawohan ngadto sa Dios ug ngadto sa iyang isigkatawo. Kini nga Kasugoan maoy dakong sumbanan sa Dios sa katarung, ug human sa atong pagpili sa pagsupil batok sa Dios kini nahimong dakong batakan diin mapakita ang kadautan sa sala (tan-awa ang Roma 7:7). Mao kana ang gigkanan ug hiyas sa mga lagda sa moral nga Kasugoan. Ang katarungan nga ang Dios mismo sa Iyang kaugalingon ang nagmantala niini, sa wala pa Niya gikapahisulat ang bisan unsa nga bahin sa Biblia, sarang nga nagapamatuod sa bili nga Iyang gihatag niini. Sa kinaiya mismo niini nga kasugoan, makita nga kini nagabarog sa samang gidugayon sa mga prinsipyo sa moralidad o pamatasan; sa pagkatinuod, kini mao mismo ang mga prinsipyo sa moralidad o pamatasan nga gikahisulat lamang. Apan adunay sistema sa laing kasugoan nga gimugna tungod sa sala, usa ka sistema nga wala unta kinahanglana kon wala pa unta ang tawo nagpakasala. Ang paglapas sa mora nga Kasugoan maoy hinungdan sa pagmugna sa kasugoan sa mga tulumanon ug seremonyas, nga landong sa mga maayong butang nga umalabut. Wala kinahanglana ang halad o sakripisyo alang sa sala hangtud nga ang tawo nahimong makasasala. Sa Eden, walay mga simbolo o mga landong nga nagatudlo sa umalabot nga kagawasan gikan sa sala pinaagi sa kamatayon ni Cristo, tungod kay ang tawo matarung ug wala nagkinahanglan niana nga pagtubos. Ni gihatag sa Dios sa tawo ang katungdanan sa yutan-on nga mga tulumanon, nga nagtudlo sa unahan ngadto sa panahon sa pagpakatarung; tungod kay ang tawo walay sala ug walay limbong. Nan ang paglapas sa moral nga Kasugoan o Napulo ka Sugo maoy hinungdan sa pagkahulog sa tawo! Ang katuyoan nga gitanyag ni Satanas sa atubangan ni Eva mao nga siya ug ang iyang bana mamahimong mga dios kon mokaon sila sa bunga niadto nga kahoy (tan-awa ang Genesis 3); ug ingon nga si Adan wala gilimbongan (tan-awa ang Timoteo 2:14), tin-aw kaayo nga iyang gipili ang pag-sunod sa iyang asawa inay nga tumanon niya ang Dios. Sa ingon gilapas nila ang unang sugo sa halangdon nga balaod sa Dios. Sa dihang ang tawo nahimong makasasala ug gisaaran sa Dios sa paagi sa pagtubos, namugna ang ikaduhang relasyon ngadto sa Dios. Ang tawo makasasala nga nagakinahanglan og kapasayloan; ug ang Dios mao ang manluluwas nga nagatanyag og kapasayloan. Tataw kaayo nga ang balaod sa mga panig-ingnan ug mga tulumanon, nga nagatudlo ngadto sa pagtubos pinaagi kang Cristo, gimugna tungod sa pagsupil sa tawo ug tungod sa walay kinutubang pagkamapuanguron sa Dios. Kon ang tawo wala nagpakasala, wala unta niya kinahanglana ang mga panig-ingnan alang sa umalabut nga pagtubos; ug kon wala pa gibuot sa Dios ang paghalad sa Iyang Anak sa pagpakamatay, wala unta Niya gimugna ang sistema sa paghalad nga nagatudlo ngadto sa dakong hitabo sa paghalad sa kinabuhi ni Cristo. Busa kini nga kasugoan sa mga sistema sa paghalad ug mga seremonyas gimugna tungod sa sala; ang mga lagda niini mao ang mga matang sa seremonyas o tulumanon, ug kini milungtad hangtud lamang sa panahon sa dakong halad nga maoy makakuha sa sala -- ang kamatayon ni Cristo. Gikan sa pagkahulog ni Adan ngadto sa panahon ni Moises -- diin kini nga sistema gikasulat -- hangtud sa kamatayon sa atong Ginoo, kining makahuloganon nga sistema sa mga panig-ingnan ug mga seremonyas mibarog ingon nga landong sa mga maayong butang nga umalabut. Sa bag-ong tugon, atong makita nga ang kamatayon sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ingon nga dakong sakripisyo ang sa sala, mao ang gisimbolohan, o ang tumong, nga diin nagatudlo ang tanang Leviticanhong paghalad. Ang pagkasacerdote sa atong Ginoong Jesu-Cristo sa langitnong santuwaryo usa ka dakong hularan sa Leviticanhong pagkasacerdote (tan-awa ang Hebrohanon 8). Ang langitnong santuwaryo sa iyang kaugalingon mao ang dakong sumbanan diin gihulad ang kalibutanong santuwaryo (tan-awa ang Hebrohanon 9:23; Exodo 25:1-9). Ug didto sa arka sa Iyang pakigsaad sa templo sa langit (tan-awa ang Pinadayag 11:19) makita ang dakong moral nga Kasugoan. Busa sa bag-ong kapaigoan atong makita matuod nga Halad puli sa kanhing malandongon nga halad, usa ka Labaw nga Sacerdote nga nagaalagad ug nagahimog pagpasig-uli (kapasayloan ug pag-papas sa sala) alang kanimo ug kanako ug Siya nga nagapatalinghug sa atong mga pag-ampo nga wala na kinahanglana ang pagdu-aw sa usa ka santuwaryo o sacerdote dinhi sa yuta, ug nga ang Kasugoan, nga gilapas sa tawo, gipadako ug gipasidunggan sa samang higayon nga ang Dios nagapasaylo sa makasasala nga mahinulsulon. Makita usab nato ang Bag-ong Tugon tugub sa mga paghisgot sa mahinungdanong kalainan taliwala niining duha ka kasugoan -- ang moral nga Kasugoan ug ang kasugoan sa mga seremonyas -- ug ang kalainan niini gipatin-aw. DILI ANGAY KALIBGAN Ang kasugoan sa seremonyas gitawag nga “kasugoan mahitungod sa lawasnon nga kagikanan” (Hebrohanon 7:16); ug ang moral nga Kasugoan, gipanghimatud-an, “Nahibalo kita nga espirituhanon ang Kasugoan” Roma 7:14. Ang usa mao ang kasugoan nga gipapas ni Cristo sa Iyang kamatayon (tan-awa ang Colosas 2:14); ug ang usa mao ang harianon nga “Kasugoan nga gipanghimatud-an” ni Santiago nga sala ang paglapas niini (tan-awa ang Santiago 2:8-12). Ang kasugoan sa seremonyas usa ka kasugoan nga “kinahanglan usab adunay pag-ilis” Hebrohanon 7:12. Ang moral nga Kasugoan mao ang Kasugoan nga gihisgutan ni Cristo sa Iyang pag-ingon nga, “kay sa pagkatinuod, sultihan ko kamo, nga samtang magalungtad pa ang langit ug ang yuta, walay pagasayloan sa kasugoan bisan usa na lang ka kudlit o usa ka tulpok niini hangtud ang tanan matuman.” Mateo 5:18. ang usa ka kasugoan “landong sa mga maayong butang nga umalabut” (Hebrohanon 10:1), ug “gipahamtang aron pagatumanon hangtud sa panahon sa pagpatarung sa mga butang” Hebrohanon 9:10. Samtang ang usa, usa ka moral nga kalagdaan, nga sumala sa gisulti ni apostol Juan, “Ang tanan nga nagahimog pagpakasala nagahimog paglapas sa sugo; kay ang pagpakasala mao may paglapas sa sugo.” 1 Juan 3:4. Ang usa, usa ka yugo nga dili sarang mapas-an (tan-awa ang Buhat 15:10); samtang ang usa mao ang “kasugoan sa kagawasan” diin kita pagahukman (tan-awa ang Santiago 2:8-12). Ang kasugoan sa seremoyas mao ang balaod nga gibungkag ni Cristo “pinaagi sa Iyang pagkahimong tawo” (Efeso 2:15); ang moral nga kasugoan mao ang balaod nga Iyang giingon nga Siya “mianhi dili sa pagbungkag kondili sa pagtuman niini.” Mateo 5:17. Ang usa gitawag nga “sulat nga nagbabag batok kanato,” nga gilansang sa krus ug gikuha sa atong agianan (tan-awa ang Colosas 2:14). Ang usa mao ang kasugoan nga Iyang gipadaku gihimo nga dungganan sa Iyang pag-anhi (tan-awa ang Isaias 42:21). Ang usa panamtang lamang nga kasugoan nga “gihiklin tungod sa kahuyang ug kawalay kapuslanan niini” (tan-awa ang Hebrohanon 7:18); samtang ang usa, usa ka walay katapusan ug walay pagkabalhin nga Kasugoan nga dili mabungkag: “Gibungkag ba nato ang kasugoan tungod sa maong pagtoo? Wala gayud! Hinonoa gipabarug nato ang kasugoan.” Roma 3:31. Ang usa mao ang kasugoan nga nahimong paril sa pagbahin taliwala sa Judio ug Hentil (tan-awa ang Epeso 2:14); samtang ang usa mao ang kasugoan diin ang gimbut-an niini nahisulat sa kasingkasing bisan pa sa mga Hentil (tan-awa ang Roma 2:14-15). Ang kasugoan sa seremonyas mao ang kalagdaan sa mga tulumanon ilalum sa mga ordinansa (tan-awa ang Epeso 2:15); ang moral nga Kasugoan mao ang mga sugo sa Dios, nga maoy katungdanan sa tanan katawohan ang pagbantay niini (tan-awa ang Ecclesiastes 12:13). Kining dakung moral nga balaod sa 10 ka sugo gipadayag sa mensahe sa ikatulo nga manolunda (tan-awa Pinadayag 14:9-12). Kini mao ang Kasugoan nga gibantayan sa salin sa kaliwat sa babaye sa dihang ang dragon nakiggubat kanila (tan-awa ang Pinadayag 12:17). Kining moral nga Kasugoan nagahatag og kasigurohan, sa tanan nga managbantay niini, sa katungud sa pagsulod sa langit ug sa pagkaon sa bunga sa kahoy sa kinabuhi (tan-awa ang Pinadayag 22:14). Busa dili gayud angay kalibgan kining duha ka kasugoan. Ang moral nga Kasugoan gipadaku, gihimong dungganan, gipalig-on, ug kini balaan, matarung, espirituhanon, maayo, ug harianon; samtang ang kasugoan sa mga seremonyas lawasnon, malandongon, mabug-at, ug gipapas, gibungkag, gikuha gikan sa atong agianan, gilansang sa krus, giilisan, ug gihiklin tungod sa kahuyang ug kawalay kapuslanan niini. Tinuod nga ang mga kalagdaan sa moral nga Kasugoan makita sa nagkalainlaing bahin sa mga sinulat ni Moises ug nasagol sa mga kalagdaan sa kasugoan sa mga seremonyas; apan kini wala nagpasabut nga ang moral nga Kasugoan bahin sa kasugoan sa mga seremonyas ug nalakip pagpakapapas niini. Ang moral nga Kasugoan walay katapusan sama sa Dios, samtang ang ksugoan sa mga seremonyas gipatuman taman kutub lamang sa panahon sa pagkamatay ni Cristo sa krus. Sila nga nanagpanudlo sa pulong sa Dios sa hustong paagi dili magahatag og kalibog bahin niining duha ka kasugoan nga sahi sa usag-usa, ni magapahimtang sa mga pulong nga gisulat bahin sa kasugoan sa mga seremonyas ngadto sa harianong Kasugoan sa Dios. Makita sa daghan mga pamatuod nga ang Napulo ka Sugo usa ka hingpit nga Kasugoan sa ilang kaugalingon: gipahayag kini sa Dios sa Iyang kaugalingong tingog; ug gikaingon nga “wala na Niya pagpun-i” (tan-awa ang Deuteronomio 5:22), sa ingon niana gipakita nga Siya naghatag og usa ka hingpit nga Kasugoan. Gisulat Niya kini sa Iyang kaugalingong tudlo sa duha ka mga papan nga bato, lain pang pamatuod nga kini usa ka hingpit nga moral nga Kasugoan (tan-awa ang Deuteronomio 9:9-11). Iya kining gipabutang ilalum sa halaran-sa-pagpasig-uli didto sa ikaduhang lawak sa santuwaryo (tan-awa ang Exodo 30:6; Hebrohanon 9:4-5), usa ka pagpamatuod nga kini mao ang Kasugoan nga nagapahimo sa pagpasig-uli nga kinahanglanon tungod kay kini gilapas. Ug ang Dios sa pagkatin-aw nagatawag niini nga Iyang gisulat sa mga papan nga bato nga Kasugoan (tan-awa ang Exodo 24:12). Ang kining duha ka kasugoan adunay mga adlawng igpapahulay, apan adunay matin-aw nga kalainan taliwala kanila. Ang ikapito ka adlaw nga igpapahulay gimugna didto sa Eden, sa wala pa miabut ang sala, ingon nga bahin sa walay pagkabalhin nga Kasugoan sa Dios, ug kanunay gibantayan sa matag ikapito ka adlaw sa semana nga karon atong gitawag nga Sabado. Samtang ang uban nga mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gimugna human nga miabut ang sala, ingon nga bahin sa kasugoan sa mga seremonyas o tulomanon, ug kini nahitabo sa bisan unsa nga adlaw sa semana. Ang Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw sa semana gisulat sa Dios sa Iyang kaugalingong tudlo sa papan nga bato. Samtang ang ang mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gisulat sa panapton, o papel, o panit sa mananap, pinaagi sa kamot ni Moises. Ang Adlawng Igpapahulay nga sa ikapito ka adlaw, ug ang ubang 9 ka mga sugo, gibutang sa sulod sa arca sa tugon ilalum sa halaran-sa-pasig-uli nga sa ibabaw niini makita ang himaya sa presensya sa Dios (tan-awa ang Exodo 30:6, 40:20, 34), kini nagapaila nga kini nga Kasugoan ipatuman hangtud sa kahangturan ug nga kini walay pagkabalhin. Samtang ang mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gibutang sa kiliran sa arca sa tugon (tan-awa ang Deuteronomio 31:26), kini nagapaila nga ang pagpatuman niini panamtang lamang hangtud sa panahon nga ang katuyoan niini makab-ot. Sa Adlawng Igpapahulay walay bisan unsang pagluto ang pagahimoon, ang tanang pagkaon pagaandamon ug pagalutoon sa ika-umon ka adlaw o adlaw sa pagpangandam (tan-awa ang Exodo 16:23). Samtang sa mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta gitugot ang pagluto (Exodo 12:14-16). Samtang sa Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw wala gitugot ang pagtrabahon -- bisan ang pagpamunit ug igsusugnod alang sa pagluto (Numeros 15:32-36). Samtang sa adlawng igpapahulay sa mga fiesta gitugot ang buhat sa pagtigum ug mga sanga sa kahoy (sa panahon sa fiesta sa mga tabernaculo) aron sa pagtukod ug mga balongbalong nga kasilongan (tan-awa ang Levitico 23:34-40). Busa adunay daku kaayong kalainan taliwala sa ika-upat nga sugo sa Dios sa moral nga balaod sa pagbantay sa Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw aron sa pagbalaan niini, ug sa panamtang nga mga panig-ingnan ug malandongon nga adlawng igpapahulay sa mga fiesta sa kasugoan sa mga seremonyas o tulumanon. Ang Adlawng Igpapahulay nga sa ikapito ka adlaw gihimo “alang sa tawo” bisan sa wala pa siya nahulog sa pagpakasala; busa kini dili matawag nga panig-ingnan o landong nga nagatudlo sa ngadto sa unahan sa kamatayon ni Cristo, busa wala kini malansang didto sa krus, apan kini nagapadayon sa pagtudlo balik ngadto sa sinugdanan sa kasaysayan sa kalibutan ug sa atong Magbubuhat. Apan ang tanang mga adlawng igpapahulay sa mga fiesta, ug ang ubang mga panig-ingnan sa ekonomiya sa mga Judio, mitungha lamang human nga ang tawo nahulog sa pagpakasala ug nagkinahanglan ug usa ka Manluluwas; busa kini sila mga landong nga nagatudlo ngadto sa unahan -- sa pagtubos ug sa pagkatinuod gilansang sa krus (tan-awa ang Colosas 2:14). PAGABANTAY GIHAPON KARON ANG ADLAWNG IGPAPAHULAY SA BIBLIA Bisan si Pablo nagaingon nga ang katawohan sa Dios magapadayaon sa pagbantay sa Adlawng Igpapahulay sa ikapito ka adlaw nga anaa sa moral nga Kasugoan bisan pa human sa kamatayon ni Cristo, apan wala nahisulat sa bisan asa nga bahin sa Biblia nga kinahanglan balaanon ang mga adlawng igpapahulay nga sa mga seremonyas o bisan unsa nga laing adlaw sa semana! “Kay sa usa ka dapit siya (Dios) nagsulti mahitungod sa ikapito ka adlaw sa ingon niini nga paagi, ‘Ug sa ikapito ka adlaw ang Dios mipahulay gikan sa iyang tanang mga buhat.’....Busa nagapabilin pa diay ang usa ka kapahulayan nga gitagana alang sa mga tawo sa Dios; kay ang mahisulod ngadto sa kapahulayan sa Dios, mounding man usab sa iyang pagpamuhat maingon sa pag-undang sa Dios sa iyang mga pagpamuhat. Busa kinahanglan panlimbasugan ta ang pagsulod sa maong kapahulayan, aron walay usa kanato nga mamatay tungod sa samang pagkamasupilon.” Hebrohanon 4:4, 9-11. Tataw kaayo alang sa tanan nga buot makasabut nga ang mga sinulat nga kalagdaan sa kasugoan sa mga seremonyas o tulumanon nagapahugot sa pagpatuman sa matag lagda sa harianong Kasugoan, ug nga ang kasugoan sa mga landong nga nagatudlo ngadto sa kamatayon ni Cristo natapos sa dihang natuman kini nga panghitabo. Ang paglapas sa moral nga Kasugoan nga maoy hinungdan sa paghalad sa Maluluwas sa Iyang kaugalingong kinabuhi aron sa pagluwas kanimo ug kanako gikan sa sala. Busa ang mapadayonon ug walay kabalhinan nga pagkabalaan sa 10 ka sugo makita pinaagi sa kamatuoran nga gihatag sa Dios ang Iyang bugtong Anak aron sa pagpas-an sa tunglo sa sala sa Iyang kaugalingon ug sa pagpakamatay tungod sa atong paglapas niini. Hinaot unta nga kita mahigmata sa atong katungdanan sa paghinumdum sa pagbantay sa tanang 10 ka sugo sa moral nga Balaod sa Dios uban sa pagkamainantuson ug pagkamatinumanon pinaagi sa pagtoo diha sa pagkamatarung ug kusog ni Cristo, aron kita makabaton sa kinabuhing dayon ug makig-uban sa atong Ginoo hangtud sa kahangturan! “Ania niini ang agda alang sa pagkamainantuson sa mga balaan, sa mga nanagbantay sa mga sugo sa Dios ug sa tinoohan (pagtoo) ni Jesus.... “Bulahan sila nga nanaglaba sa ilang mga bisti (nanagbantay sa Iyang mga sugo) aron makabaton sila sa katungod sa pagpahimulos sa kahoy nga naghatag sa kinabuhi, ug sa pagsulod siyudad agi sa pultahan. Sa gawas anaa ang mga iro, ug ang mga lumayan, ug ang mga makihilawason, ug ang mga mamumuno, ug ang mga magsisimbag mga diosdios, ug ang tanang nagahigugma ug nagabatasan sa pagpamakak.” Pinadayag 14:12, 22:14-15.